Τις δεκαετίες του ’70, ’80 και ’90 δεν υπήρχε περίπτωση κάποιο σφαιριστήριο ή «ουφάδικο» να μην περιλαμβάνει τουλάχιστο δυο φλίπερ (Pinball). Τα ογκώδη μηχανήματα αποτελούσαν πόλο έλξης για άτομα όλων των ηλικιών, όπου ανταγωνίζονταν για το ποιος θα κερδίσει το ψηλότερο σκορ και έξτρα μπίλιες. Στην ουσία η γέννηση των «ουφάδικων» και της κουλτούρας που σύχναζε εκεί ξεκίνησε από τα μηχανήματα αυτά.
Το φλίπερ λειτουργούσε με κερματοδέκτη και ο παίκτης προσπαθούσε να κερδίσει ψηλότερο σκορ ωθώντας τη μπίλια που κινείτο σε ανερχόμενη επιφάνεια ώστε να χτυπήσει συγκεκριμένους στόχους και να αποφύγει τη πτώση της στους κενούς χώρους.
Το παιχνίδι απαιτούσε ψυχραιμία, καλό σημάδι και γνώση. Παρόλα αυτά, το χτύπημα και το τράνταγμα στο μηχάνημα ήταν σταθερές κινήσεις που έκανε ο παίκτης ως αντίδραση στην εξέλιξη του παιχνιδιού γι’ αυτό και δεν έμεναν ποτέ στη θέση τους!
Το επαναστατικό και τεράστιο κεφάλαιο του pinball πρωτοεμφανίστηκε στην αριστοκρατική Γαλλία του 17ου αιώνα. Οι ευγενείς ήθελαν κάτι για να περνούν τον χρόνο τους την ώρα που έβρεχε, καθώς δεν μπορούσαν να παίξουν το αγαπημένο τους κρόκετ.
Έτσι δημιουργήθηκε ο πρόγονος του φλίπερ το «Bagatelle», το οποίο όμως δεν θυμίζει το κλασσικό ογκώδες μηχάνημα με τον κερματοδέκτη που έχουμε στο μυαλό μας που ήταν στα σφαιριστήρια και «ουφάδικα» πλάι στις Arcade μηχανές.
Ο παίκτης χτυπούσε τις μπάλες όπως το μπιλιάρδο και προσπαθούσε να τις οδηγήσει στις υποδοχές. Αργότερα προστέθηκε και η χαρακτηριστική κλίση στο τραπέζι.
Το 1871 αποτέλεσε χρονιά σταθμό για το Φλίπερ, καθώς ο δημιουργός παιχνιδιών Montague Redgrave γεφύρωσε το χάσμα μεταξύ του Bagatelle και του Φλίπερ, εισάγοντας το σπειροειδές ελατήριο, μειώνοντας τις διαστάσεις και αντικαθιστώντας τις μεγάλες μπάλες με σφαιρίδια. Η κλίση του μεγαλώνει και πλέον αρχίζει να θυμίζει την εικόνα του μηχανήματος που έχουμε στο μυαλό μας.
Το μηχάνημα με της πατέντες του Redgrave σημειώνει μεγάλη επιτυχία σε ΗΠΑ και Ευρώπη.
Το 1931 η Bingo Novelty Company παρουσιάζει το «Bingo», που αποτελεί το πρώτο μηχάνημα που κατασκεύασε η D. Gottlieb & Company, ενώ η ίδια εταιρεία κυκλοφορεί το «Baffle Ball». Εμφανίζονται επίσης τα πρώτα φλίπερ με υποστήριξη ξύλινων ποδιών. Την ίδια χρονιά ο Raymond T. Moloney εφύηρε μια νέα έκδοση φλίπερ το «Ballyhoo» που αποτελεί το πρώτο pinball με λειτουργία κερματοδέκτη και ίδρυσε την Bally Manufacturing Corporation στο Chicago. Η βιομηχανία του φλίπερ εκτοξεύθηκε και εισήχθη ο όρος «Pinball», που προέρχεται από τις καρφίτσες που ήταν καρφωμένες στο ταμπλό (pin).
Το 1933 έγινε η εισαγωγή ηλεκτρονικής καταγραφής σκορ και του ήχου. Αυτά τα στοιχεία βοήθησαν ώστε το pinball να καταστεί ένα must νεανικό μέσο διασκέδασης και ψυχαγωγίας που παράλληλα ήταν και οικονομικό.
Πολλές φορές γίνονταν συμφωνίες μεταξύ των καταστηματαρχών και των παικτών, ότι σε περίπτωση που σπάσει το ρεκόρ ο παίκτης θα κέρδιζε φαγητά, ποτά ή τσιγάρα.
Το 1934 δημιουργήθηκε ο μηχανισμός του «Tilt» ως μέτρο για τον προβληματικό τρόπο παιχνιδιού που επέλεγαν κάποιοι παίκτες για να «κλέψουν» καλύτερο σκορ, ανυψώνοντας και ταρακουνώντας τα μηχανήματα για να αλλάξουν την πορεία της μπίλιας. Το «Tilt» στην ουσία ήταν ένας μηχανισμός ασφάλειας όπου τιμωρούσε τον παίκτη με game over όταν προσπαθούσε να ξεγελάσει την μηχανή, καθώς οι ενέργειες του προκαλούσαν ζημιά τόσο στο φλίπερ όσο και στους καταστηματάρχες.
Δημιουργός του «Tilt» ήταν ο εφευρέτης Harry E. Williams, ο οποίος δημιούργησε συνολικά πέραν των 150 Arcade παιχνιδιών και μηχανισμών. Το «Tilt» έκανε το ντεμπούτο του στο κοινό μέσω του φλίπερ Advance που δημιούργησε ο ίδιος.
Το 1935 προστέθηκαν τα πολύχρωμα φωτάκια και ο φωτεινός πίνακας του σκορ, ενώ ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών κατασκευαστών pinball ήταν τεράστιος.
Μετά το πέρας του ΄Β Παγκοσμίου Πολέμου και συγκεκριμένα από τα τέλη της δεκαετίας του ’40 μέχρι τέλη της δεκαετίας του ’50 τα φλίπερ γνωρίζουν τεράστια επιτυχία και χαρακτηρίζεται ως η «χρυσή εποχή» τους.
Μεγάλη συνεισφορά σε αυτή την επιτυχία είχε η εταιρεία Gottlieb, η οποία εκτός από φλίπερ, στη συνέχεια δημιούργησε πολύ γνωστά Arcade βιντεοπαιχνίδια όπως το Q*bert και το Reactor. Το 1947 η Gottlieb πρωτοπορεί καθώς εισάγει στο μηχάνημα «Humpty Dumpty» για πρώτη φορά τα φλίπερ (τα πτερύγια που χειρίζεται ο παίκτης για να ξαναστείλει την μπίλια προς τα πάνω) τα οποία αποτέλεσαν επανάσταση για τη βιομηχανία καθώς και συνώνυμο όρο του Pinball. Πλέον οι παίκτες είχαν τη δυνατότητα να προσδιορίσουν την πορεία της μπίλιας και να κερδίζουν μεγαλύτερο σκορ.
Παράλληλα όμως οι πλείστες πολιτείες των ΗΠΑ είχαν αρχίσει να απαγορεύουν το φλίπερ λόγω του ότι δεν θεωρείτο παιχνίδι δεξιότητας, αλλά περισσότερο τυχερό παιχνίδι. Μάλιστα το συνέδεσαν με τον τζόγο και με την Μαφία και εν τέλει μόνο στο Λας Βέγκας επιτρεπόταν. Έφθασαν μάλιστα σε σημείο να στήνονται αστυνομικές επιχειρήσεις και έφοδοι σε σφαιριστήρια και «ουφάδικα» για ανεύρεση, κατάσχεση και καταστροφή των pinball! Έτσι πλέον όσα είχαν γλυτώσει μεταφέρθηκαν σε κακόφημα κέντρα διασκέδασης και παίζονταν παράνομα για χρόνια χωρίς φυσικά να διαφημίζονται.
Το γεγονός αυτό όμως δεν εμπόδισε την πορεία του φλίπερ προς την επιτυχία καθώς τα νέα του χαρακτηριστικά το καθορίζουν ως ένα παιχνίδι ικανότητας και δεξιοτεχνίας. Έστω και με κάποια χρόνια καθυστέρησης η Νέα Υόρκη ήρε την απαγόρευση το 1976 αποδεχόμενη ότι αποτελεί παιχνίδι δεξιότητας. Για να γίνει αυτό κατορθωτό επιστρατεύτηκε από τις κατασκευαστικές εταιρείες ο σχεδιαστής φλίπερ, δεξιοτέχνης και συγγραφέας Roger Sharpe ο οποίος μετά από μια σειρά επικείμενων τέλειων βολών απέδειξε στο εναντιωμένο δημοτικό συμβούλιο ότι η ικανότητα κινεί την μπίλια καθώς η πορεία ήταν όπως τους την είχε αναλύσει από πριν, σώζοντας με αυτό τον τρόπο το φλίπερ από την παρανομία. Έτσι ο Roger Sharpe μετατράπηκε αυτόματα ως «είδωλο» από όλους τους φαν του φλίπερ.
Ο Steve Kordek πρόσθεσε αρκετές καινοτομίες στο παιχνίδι τη δεκαετία του ’60 όπως τη μετατόπιση των φλίπερ στο κάτω μέρος της επιφάνειας με έλεγχο από τα πλαϊνά κουμπιά, τα σημεία πτώσης και το multi-ball mode.
Τη δεκαετία του 1970 τα φλίπερ πήραν την σύγχρονη ηλεκτρονική μορφή που έχουμε όλοι στο μυαλό μας με τους εντυπωσιακούς σχεδιασμούς και ήχους.
Το 1988 το τμήμα φλίπερ των Bally/Midway αποκτήθηκε από την Williams Electronics. Έτσι δύο από τις μεγαλύτερες εταιρείες του χώρου συγχωνεύθηκαν, με αποτέλεσμα να κυκλοφορήσουν αρκετές καινοτόμες ιδέες και θεαματικά φλίπερ.
Τα φλίπερ μέχρι και στις μέρες μας προσαρμόζονται στις εκάστοτε τάσεις της τεχνολογίας όπως για παράδειγμα τις οθόνες νέας γενιάς που φέρουν πλέον με τις προβολές βίντεο. Στις μέρες μας πωλούνται εκδόσεις pinball που κυκλοφορούν αποκλειστικά ως software τίτλοι. Ωστόσο υπάρχουν κάποια all time classics φλίπερ μηχανήματα όπως Twilight Zone (Bally 1993), Star Trek: The Next Generation (Williams 1993), Indiana Jones: The Pinball Adventure (Williams 1993), The Addams Family (Bally 1992), Fireball (Bally 1972), τα οποία προσφέρουν άλλη αίσθηση όταν τα παίζεις στο αυθεντικό μηχάνημα.
Για τους πιστούς οπαδούς του αθλήματος η International Flipper Pinball Association (IFPA) διοργανώνει κάθε χρόνο πρωτάθλημα με τους καλύτερους παίκτες απ’ όλο τον κόσμο.
Αφού πλέον το φλίπερ «καθάρισε» το όνομα του και απέδειξε ότι αποτελεί ένα μέσο δεξιότητας και ψυχαγωγίας, συνεχίζει ακάθεκτο την επιτυχημένη και μακρόχρονη πορεία του, αν και τα τελευταία χρόνια δεν υπάρχει πλέον η μαζική ανταπόκριση από το κοινό ούτε οι ισχυροί κατασκευαστές του παρελθόντος. Έχει κάνει την εμφάνιση του ουκ ολίγες φορές σε ταινίες, διαφημίσεις, εφημερίδες και περιοδικά. Όσοι το έζησαν στις καλές εποχές του, σίγουρα θα ονειρεύονται να έχουν ένα συλλεκτικό φλίπερ στο σαλόνι τους για να ξαναζήσουν τις στιγμές που νοστάλγησαν.
Geek Cultura 