Μουσική και video games: Μια… συμφωνία χαρακτήρων

Μουσική. Music (Αγγλικά). 音楽 (Ιαπωνικά). Umculo (Ζουλού). Muziki (Σουαχίλι). موسيقى (Αραβικά). संगीत (Χίντι). 音乐 (Μανδαρινικά). Μία λέξη, χιλιάδες μεταφράσεις, μία έννοια. Η μουσική αποτελεί μία από τις αρχαιότερες μορφές τέχνης κι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του ανθρώπινου πολιτισμού.

Το Oxford Universal Dictionary δίνει τον εξής ορισμό: «μία από τις καλές τέχνες που ασχολείται με το συνδυασμό ήχων με σκοπό την ανάδειξη της ομορφιάς της μορφής και την έκφραση της σκέψης ή του συναισθήματος». Προσωπικά θα έλεγα πως αποτελεί την προσπάθεια ενός ή πολλών ατόμων να μεταφέρουν, άμεσα ή έμμεσα, ένα προσωπικό μήνυμα προς το ευρύ κοινό, μέσα από το συνδυασμό ήχων.

Να ξεκινήσουν ένα «διάλογο», ο οποίος αν και διαφέρει από την παραδοσιακή μορφή του, έχει σε ένα μεγάλο βαθμό τα ίδια αποτελέσματα. Προβληματισμό, παρακίνηση, χαρά, αυτοπροβολή, λύπη και η λίστα συνεχίζεται επ’ άπειρον. Όπως κι ένας διάλογος, έτσι και η μουσική έχει διαφορετικό αποτέλεσμα σε κάθε συμμετέχοντα. Συμμετέχοντα ; Ναι.

Το ότι δεν συμμετέχουμε ενεργά στη δημιουργία της δε σημαίνει ότι δε βοηθάμε στη διαμόρφωσή της. Τα τραγούδια, οι μελωδίες, οι σονάτες είναι προϊόντα εμπνεύσεων, οι οποίες πολλές φορές γεννιούνται από τα καθημερινά δρόμενα, αλλά και με τη σειρά τους «εμπνέουν» δράσεις και καταστάσεις.

Επομένως, όπως και μια συζήτηση, έτσι και η μουσική είναι διαδραστική και μας επηρεάζει στο βαθμό που της το επιτρέπουμε. Κι εδώ είναι το σημείο κλειδί. Τα λόγια ενός φίλου, μίας συγγενούς, του διευθυντή, της δασκάλας, τα δικά μου έχουν επιρροή πάνω σας μέχρι το βαθμό που τους επιτρέπετε να έχουν.

Το ίδιο ισχύει και για τη μουσική. Είτε ακούμε κάποιο τραγούδι την ώρα που λύνουμε ασκήσεις, αθλούμαστε ή κάνουμε δουλειές στο σπίτι, η μουσική μας επηρεάζει τόσο νοητικά όσο και συναισθηματικά και μπορεί να μας συντροφεύει ή να ξεχαστεί για πάντα.

Έτσι και με τη μουσική που «ντύνει» τις περιπέτειές μας στον κόσμο των βιντεοπαιχνιδιών. Είναι μια προσπάθεια των δημιουργών να ξεκινήσουν ένα διάλογο με τους παίκτες και να προσπαθήσουν να τους περάσουν ένα μήνυμα.

Ή καλύτερα, να τους εντρυφήσουν με έναν ακόμα τρόπο αυτά που θέλουν να τους δείξουν μέσα από την πλοκή και το gameplay, γεγονός που δίνει στη μουσική ταυτόχρονα έναν κεντρικό αλλά και δύσκολο ρόλο. Είναι ιδιαίτερα εύκολο και σύνηθες, η μουσική να «χάνεται» μέσα στη δράση της στιγμής.

Επομένως, πως μπορούν οι εκάστοτε συνθέτες να δέσουν μηνύματα και δράση ; Κάποια video games το έχουν καταφέρει και έχουν μείνει χαραγμένα στη μνήμη εκατομμυρίων ανθρώπων, όπως τα original scores των Alan Wake, Control, The Last of Us, Halo και Mass Effect. Άλλα πάλι, παρά την αξιοθαύμαστη προσπάθειά τους, έχουν «χαθεί» στη λήθη της ανθρώπινης μνήμης. Όλα, όμως, έχουν φτιαχτεί με μεράκι και με σκοπό την αφύπνιση των συναισθημάτων των παικτών.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, που μπορώ να φέρω στο μυαλό μου, αποτελεί ο επίλογος του The Last of Us. Οι παίκτες, έχοντας διανύσει ένα μεγάλο ταξίδι, γεμάτο δυσκολίες και κακουχίες, βρίσκονται στη θέση της Ellie (και όχι αυτή του Joel, του έτερου πρωταγωνιστή τον οποίο «χειριζόμασταν» στο μεγαλύτερο μέρος του παιχνιδιού) και ακολουθούν τον Joel μέσα σε ένα δασικό μονοπάτι.

Κατά τη διάρκεια αυτού του sequence, η μουσική έχει αποκτήσει ένα χαλαρό και παρασκηνιακό χαρακτήρα, ταιριαστό με το φιλήσυχο τοπίο, ώσπου σβήνει τη στιγμή που αρχίζει ο διάλογος μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών.

Χωρίς να θέλω να προδώσω, σε όσους δεν έχουν παίξει το παιχνίδι, τίποτα από την ιστορία του, έχω να πω ότι τη στιγμή της κορύφωσης του διαλόγου, της πλοκής, των μηνυμάτων και των συναισθημάτων της, η μουσική καταφέρνει με πάρα πολύ όμορφο τρόπο να συνδυάσει τόσο όλα τα παραπάνω όσο και να μην τα υπερκαλύψει, να μην φανεί υπερβολική.

Να είναι απλά εκεί, ντύνοντας ομοιόμορφα μια μαγική σκηνή, ώσπου να πέσουν οι τίτλοι τέλους και να ξαναπάρει τα ινία. Όσοι έχουν βιώσει το φαινόμενο που λέγεται The Last of Us μπορούν να αντιληφθούν τι εννοώ. Όσοι πάλι δεν το έχουν, ελπίζω το παρόν άρθρο να αποτελέσει έναυσμα, διότι αξίζει να το βιώσει κανείς έστω και σαν θεατής.

Καταλήγοντας, θα ήθελα να κλείσω το σημερινό άρθρο κάνοντας μια μικρή επίκληση στο συναίσθημα (πάλι το ξέρω, τι να κάνουμε το επιτάσσει η περίσταση). Θεωρώ κρίμα να μην δίνεται η πρέπουσα σημασία και αναγνώριση στα μουσικά scores που συνοδεύουν τα video  games.

Αυτό συμβαίνει εν μέρει γιατί, αν και η βιομηχανία έχει γνωρίσει μεγάλη άνοδο τα τελευταία χρόνια, συνήθως παραβλέπεται από το ευρύ κοινό ως κάτι το λιγότερο artistic και περισσότερο mainstream (με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητά του).

Ωστόσο το σκεπτικό αυτό εύκολα καταρρίπτεται, καθώς τα παραδείγματα που αποδεικνύουν το εύρος και το μεγαλείο των video game scores είναι πολλά και προέρχονται τόσο από τίτλους μεγαθήρια όσο και από indie παιχνίδια. Επομένως, σας παροτρύνω να ασχοληθείτε μαζί τους, για να καταλάβετε κι εσείς πως τα βιντεοπαιχνίδια είναι κάτι παραπάνω από ένα χόμπι… Είναι τέχνη.