Η Marvel και το πρόβλημα του χιούμορ

Γίνεται ευδιάκριτο σε όλο και περισσότερους ακόμα και σε φανατικούς της οπαδούς, πως η Marvel αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα όσον αφορά το χιούμορ και την ελαφρότητα στις ταινίες της. Αν εξαιρέσουμε τις δυο καθαρές κωμωδίες του MCU, αυτές των Guardians Of The Galaxy (άντε και το Ant-Man), οι υπόλοιπες ιδίως της μετά Joss Whedon εποχής ταινίες της πάσχουν από την υπερβολικά συχνή παρουσία του χιούμορ.

Αναλυτικότερα το ζήτημα δεν είναι στο αν είναι εύστοχο και αστείο το εκάστοτε comic relief της σκηνής – που τις περισσότερες φορές είναι όντως πετυχημένο – αλλά το ότι υπάρχει σε σημεία που είναι παντελώς αχρείαστο. Το πρόβλημα δηλαδή δεν είναι στη ποιότητα του χιούμορ αλλά στην ποσότητα και συχνότητα αυτού. Γενικότερα οι ταινίες της Marvel ως προιόν/έργο αλλά και οι χαρακτήρες εντός αυτών συνειδητά και σταθερά αρνούνται να πάρουν στα πολύ σοβαρά τον εαυτό τους. Ένα λογοπαίγνιο, μια σαρκαστική ατάκα, ένας μορφασμός ή μια γκάφα στο υπόβαθρο της σκηνής, είναι οι συνήθεις τρόποι για να σπάσει η όποια ατμόσφαιρα έχει χτιστεί στη σκηνή . Τα δύο καλλίτερα σχετικά πρόσφατα παραδείγματα του εν λόγω προβλήματος είναι το Captain America: Civil War και το Doctor Strange. Θα μπορούσα να εντάξω και το Spider-Man: Homecoming, που επίσης άγγιζε την υπερβολή στο comic relief, αλλά ο Spidey είναι αρκετά κωμικός και ατακαδόρος ήρωας εξ’αρχής, οπότε το προσπερνώ. Aν και υπερβολικό δεν είναι τόσο άτοπο και εξαναγκαστικό το χιούμορ της συγκεκριμένης ταινίας

Στο Civil War λοιπόν, έχουμε μια σύγκρουση μεταξύ συμμάχων – φίλων και ιδεολογιών κατ’ επέκτασιν, όπου κατά τη μάχη μεταξύ τους το κάθε λάθος μπορεί να κοστίσει. Παρ’όλα αυτά η αίσθηση ελαφρότητας και η καταφυγή στο χιούμορ με την παραμικρή ευκαιρία, είναι σταθερά μοτίβα. Η κορύφωση της ομαδικής εμφύλιας διαμάχης, έρχεται στη σκηνή του αεροδρομίου με ένα όχι και τόσο θεαματικό εν τέλει sparring session, κατά τη διάρκεια του οποίου κανείς ουσιαστικά δεν κινδυνεύει. Με την κάθε ευκαιρία θα ειπωθεί/προβληθεί κάποιο αστείο ή κάποια cool ατάκα, ισοπεδώνοντας την όποια ισχνή σοβαρότητα κι ένταση έχει η σκηνή. Πολύ κακό για το τίποτα εν ολίγοις, με τον τραυματισμό του War Machine να είναι στάχτη στα μάτια. Ευτυχώς το σώζουν κάπως με μια πιο σοβαρή τρίτη πράξη. Να σημειωθεί πως η ταινία Civil War έχει σημαντικές διαφορές με το storyline των κόμικς και στον τόνο και στα επίπεδα που κλιμακώνεται η σύγκρουση και στις συνέπειες αυτής, καθώς το storyline είναι πολύ πιο σοβαρό, δραματικό και σκοτεινό.

Προχωρώντας στο παράδειγμα του Doctor Strange γίνεται ξεκάθαρο, ότι η Marvel απέτυχε κυρίως λόγω του υπερβολικού χιούμορ και ελαφρότητας να βγάλει την πιο ενδιαφέρουσα και ξεχωριστή της ταινία έως τώρα, η οποία είχε κάλλιστα τις δυνατότητες να σταθεί σαν ιστορία ανεξάρτητη από το MCU και τον κόσμο των κόμικς. Αρχικά η Marvel ξεφεύγει από τα συνηθισμένα της και μας προσφέρει αναμφίβολα κάτι πολύ διαφορετικό, με μια ταινία εξαιρετικών οπτικών εφέ, καλής κινηματογραφίας και ερμηνειών. Από εκεί και πέρα ακολουθεί την περπατημένη και γεμίζει το Doctor Strange με comic reliefs και στιγμές ελαφρότητας, που διαλύουν όποιο δράμα/ουσιώδες περιεχόμενο έχει χτιστεί προηγουμένως στη σκηνή. Περιεχόμενο και δραματικό στοιχείο, τα οποία θα μπορούσαν να έχουν αξιοποιήσει πολύ καλλίτερα, ώστε να μας δωθεί κάτι αξιέπαινο, αν τολμούσαν να ήταν λίγο πιο σοβαροί. Για να είναι ξεκάθαρο τι λέω, ένα από τα πολλά παραδείγματα αχρείαστου χιούμορ που διαλύει την ατμόσφαιρα της σκηνής είναι όταν η κάπα πειράζει τον Strange στον καθρέφτη τη στιγμή, που αποδέχεται το καθήκον του. Αν συγκρίνουμε το Doctor Strange με άλλα origin movies όπως το εξαιρετικό Iron Man ή το αμφιλεγόμενο-συμπαθητικό Captain America, θα παρατηρήσουμε τη διαφορά στον τόνο και στην ποσότητα χιούμορ. Ακόμα και σε σύγκριση με το επίσης γεμάτο αχρείαστα comic reliefs Thor, το Doctor Strange ενδέχεται να έχει ακόμα περισσότερα. Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία ιδίως ενός origin movie, το χτίσιμο του ήρωα και της αποδοχής των καθηκόντων του, (και) στο Doctor Strange διακωμωδείται και υποβαθμίζεται με την κάθε ευκαιρία.

Ναι, το προϊόν της Marvel, απευθύνεται στο ευρύ κοινό και το ευρύ κοινό, που στο μεγαλύτερο μέρος του δεν αποτελείται από αφοσιωμένους nerds,geeks κτλ, θέλει να περάσει ένα ξέγνοιαστο δίωρο δίχως να χρειαστεί να πολυνοιαστεί ή πολυσκεφθεί γι’αυτό που βλέπει. Ο πιο σίγουρος δρόμος για να το πετύχει αυτό, είναι να κινηθεί προς την κωμωδία και να θυσιάσει λίγο πολύ όλα τα υπόλοιπα. Ναι η Marvel στόχευε εξ’αρχής στο θέαμα και έναν ανάλαφρο τόνο περισσότερο παρά σε ένα βαθύτερο περιεχόμενο και ιστορία. Αυτά είναι δυο γεγονότα, που κανείς δεν τα αρνείται και δεν αποτελούν πρόβλημα. Αντίστοιχα κανείς πλέον δεν μπορεί να αρνηθεί, ότι έχει χαθεί ξεκάθαρα το μέτρο, οι υπερήρωες της θυμίζουν πολύ συχνότερα από όσο τους τιμά κλόουν και οι ταινίες της αντίστοιχα action comedies. Με λίγα λόγια, θέλω να πιστεύω πως μετά από μια δεκαετία του MCU, το κοινό είναι αρκετά ώριμο και συνειδητοποιημένο πλέον, ώστε να θέλει κάτι παραπάνω από (κωμικό) άρτο και (εκρητκτικά) θέαματα. Το αδιάκοπο “άναψε-σβήσε” μοτίβο στις σκηνές δράσης μετάξύ έντασης και χιούμορ, πλέον δεν προσφέρει τίποτα και καταντά γραφικό.

Αλλά δεν είναι θέμα μόνο γούστου στην τελική. Το υπερβολικό χιούμορ και η ελαφρότητα που έχει επικρατήσει, βλάπτει και το κύρος των ταινιών comics ή έστω – για όσους δεν νοιάζονται ούτε για το κύρος τους – τις εμποδίζει να φτάσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Κάτι που σίγουρα θα τις έκανε πολύ θεαματικότερες, ουσιαστικότες και διαχρονικότερες των τωρινών, όπως συνέβη με το Doctor Strange, που αναφέρθηκα παραπάνω. Στα πλαίσια της εξ ‘αρχής ελαττωματικής λογικής “a comic book movie is supposed to be fun”, το όραμα των σκηνοθετών του MCU πετσοκόβεται, και το διασκεδαστικό στοιχείο καταλήγει γελοίο. Οι ταινίες “κονσερβοποιούνται” και έχουν απεγνωσμένα ανάγκη το οικοδόμημα του MCU. Με αυτό εννοώ, πως αν κρίνουμε μια απο αυτές ανεξάρτητα του σύμπαντός της, θα παρατηρήσουμε ότι χάνει αρκετή από την αίγλη της. Αυτό οφείλεται όχι τόσο στο ότι αποτελεί ένα κομμάτι μιας μεγαλύτερης ιστορίας, τον κρίκο σε μια αλυσίδα, αλλά στο ότι εξαρτάται σε πολύ μεγάλύτερο από όσο θα έπρεπε βαθμό από την ευρύτερη ιστορία και το ύφος το οποίο έχει επιβάλλει να δεχόμαστε ως δεδομένο της. Δηλαδή αν δεν δεχθούμε μια ταινία του MCU ως “ταινία Marvel”, και την κρίνουμε ας το πούμε πιο αντικειμενικά και αποστασιοποιημένα ως ταινία, θα παρατηρήσουμε πως δεν προσφέρει πλέον και πολλά. Θα παρατηρήσουμε ότι δυστάζει να προσφέρει και τα λίγα κάποιες φορές. Πράγμα για το οποίο φέρει γενναίο μερίδιο ευθύνης η πολιτική της υπερβολικής παρουσίας χιούμορ.

Εκεί όπου θα μπορούσε να δωθεί βάθος και πλοκή, ένταση, δράμα και συναίσθημα (κάτι που είναι άφαντο στο MCU έτσι κι αλλιώς), στοιχεία που θα έκαναν πολύ καλλίτερη την εκάστοτε ταινία, προτιμάται ένα λογοπαίγνιο ή μια εξυπνάδα από τον ατακαδόρο ήρωα της παρέας. Ναι η Marvel έχει δομήσει ορθά ένα καλό κινηματογραφικό σύμπαν και προσφέρει θέαμα, αλλά το θέαμα αυτό είνα παροδικό και εγκλωβισμένο στο σύμπαν του. Ναι οι ταινίες της – ως έναν βαθμό ακόμα- είναι διασκεδαστικές αλλά αυτό δεν τις κάνει απαραίτητα καλές και ποιοτικές εντός πόσο μάλλον εκτός της κατηγορίας τους. Και ναι η Marvel πέραν του εαυτού της (όχι από οικονομικής πλευράς βέβαια) βλάπτει και την ευρύτερη κατηγορία των υπερηρωικών ταινιών. Οι υπερήρωες, αποτελούν επί της ουσίας τη μυθολογία των καιρών μας, κουβαλώντας διαχρονικές ιδέες του παρελθόντος και εκφράζοντας αντίστοιχα σύγχρονες. Με λίγα λόγια έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν ως σύμβολα και να εκφράσουν με όση ειλικρίνεια μπορούν ως χαρακτήρες πολύ ποιότικότερα του “πόσο cool παραμένω εν ώρα δράσης” νοήματα (και) στη μεγάλη οθόνη.

Διαβάστε ακόμα: